Το doom scrolling (ή doom surfing) είναι η τάση να περιηγείται κάποιος ασταμάτητα σε ειδήσεις, κυρίως αρνητικού ή καταστροφικού περιεχομένου, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή σε ειδησεογραφικές σελίδες. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, στρες και γενική αρνητική διάθεση, καθώς το μυαλό μας εστιάζει συνεχώς σε πληροφορίες που προκαλούν ανησυχία.
{tocify} $title={Table of Contents}
Η αίσθηση ότι πρέπει να είμαστε συνεχώς ενημερωμένοι, ειδικά σε περιόδους κρίσης (π.χ. πανδημία, φυσικές καταστροφές, πολέμους), είναι ένας από τους βασικούς λόγους που πολλοί πέφτουν σε αυτήν την παγίδα.
Πώς να το αντιμετωπίσετε;
- Περιορίστε το χρόνο που αφιερώνετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θέτοντας χρονικά όρια χρήσης μέσω εφαρμογών που παρακολουθούν τον χρόνο οθόνης (π.χ. Screen Time, Digital Wellbeing).
- Αποφύγετε τη χρήση τηλεφώνου ή υπολογιστή πριν τον ύπνο.
- Δημιουργήστε ένα "διατροφικό πρόγραμμα" για τα νέα, ορίζοντας συγκεκριμένες ώρες κατά τις οποίες θα ενημερώνεστε για τις ειδήσεις.
- Προτιμήστε αξιόπιστες πηγές και αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση περιεχομένου από αναξιόπιστες ή δραματοποιημένες πλατφόρμες.
- Καθαρίστε τη ροή σας, ακολουθώντας λογαριασμούς που σας εμπνέουν και προωθούν θετική διάθεση.
- Κάντε σίγαση ή διαγράψτε σελίδες/προφίλ που δημοσιεύουν αρνητικές ή αγχωτικές ειδήσεις.
- Εφαρμόστε μια πρακτική ενσυνειδητότητας, κάνοντας διαλείμματα για να παρατηρήσετε την αναπνοή σας ή να επικεντρωθείτε σε ό,τι σας περιβάλλει.
- Ασχοληθείτε με διαλογισμό ή ασκήσεις χαλάρωσης.
- Ασχοληθείτε με κάτι δημιουργικό ή χαλαρωτικό
- Ξεκινήστε ένα χόμπι, διαβάστε ένα βιβλίο, ή δοκιμάστε δραστηριότητες που σας γεμίζουν ευχαρίστηση.
Πώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο κακές ειδήσεις και δυσάρεστα νέα
Ο εγκέφαλος μας καθημερινά βομβαρδίζεται με εκατομμύρια πληροφορίες και ερεθίσματα. Οι ειδήσεις είναι μεγάλο κομμάτι αυτών.
Είτε μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, είτε μέσω της τηλεόρασης οι ειδήσεις, και ειδικότερα οι αρνητικές, επηρεάζουν έντονα τον εγκέφαλό μας και τη συναισθηματική μας κατάσταση.
Γιατί, όμως, τόσο συχνά μας ελκύουν τα «κακά νέα», ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι επιβαρύνουν τη ψυχική μας υγεία, προκαλώντας άγχος ή θλίψη;
Ο εγκέφαλος μας είναι «εθισμένος» στην πληροφορία
Ο κλινικός ψυχολόγος Adam S. Anderson, μιλώντας σε podcast του Mayo Clinic, εξηγεί ότι η ανθρώπινη φύση είναι προγραμματισμένη να αναζητά πληροφορίες. Το αίσθημα της αβεβαιότητας προκαλεί άγχος, οδηγώντας μας να ψάχνουμε συνεχώς για απαντήσεις.
Επιπλέον, ο εγκέφαλός μας δεν είναι απλώς περίεργος. Προτιμά την ένταση, την αγωνία, τα έντονα ερεθίσματα. Αυτά τα στοιχεία πυροδοτούν την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, μιας ορμόνης που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Η ντοπαμίνη δημιουργεί έναν «κύκλο ανταμοιβής» που μας ωθεί να επιστρέφουμε για περισσότερες πληροφορίες – ακόμα κι αν είναι αρνητικές.
Η αρνητική ειδησεογραφία δεν είναι τυχαία. Τα μέσα ενημέρωσης, όπως και τα κοινωνικά δίκτυα, έχουν αντιληφθεί ότι οι δραματικοί τίτλοι και οι ιστορίες που προκαλούν φόβο ή ανησυχία, τραβούν την προσοχή των ανθρώπων.
Όπως σημειώνει ο Anderson, οι εικόνες και οι λέξεις που προκαλούν έντονα συναισθήματα –όπως φόβο, θυμό ή απογοήτευση– ενεργοποιούν το σύστημα απειλής του εγκεφάλου. Αυτός ο μηχανισμός, που κάποτε μας προστάτευε από φυσικούς κινδύνους, τώρα «προσαρμόστηκε» στα σύγχρονα ερεθίσματα των ειδήσεων.
Οι επιπτώσεις της υπερβολικής έκθεσης στα κακά νέα
Η συνεχής έκθεση σε αρνητικές ειδήσεις μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Μια μελέτη από τη Dr. Allison Holman έδειξε ότι άτομα που παρακολουθούσαν για ώρες ειδήσεις σχετικά με τον βομβαρδισμό στον Μαραθώνιο της Βοστώνης παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα άγχους και στρες ακόμα και από ανθρώπους που βρέθηκαν κοντά στο περιστατικό.
Η θέαση έντονων εικόνων και η συνεχής πληροφόρηση μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες) και αδρεναλίνης στο σώμα, οδηγώντας σε αισθήματα πανικού και κατάθλιψης.
Γιατί επιστρέφουμε στα «κακά νέα»;
Η τάση μας να επιστρέφουμε στα κακά νέα – γνωστή και ως doom scrolling – μοιάζει με εθισμό. Παρόλο που γνωρίζουμε ότι μας βλάπτει, το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου ενεργοποιείται κάθε φορά που καταναλώνουμε τέτοιου είδους περιεχόμενο.
Η ντοπαμίνη μας «επιβραβεύει», παγιδεύοντάς μας σε έναν κύκλο όπου νιώθουμε την ανάγκη να μάθουμε περισσότερα, και να μεταδώσουμε αυτά τα νέα ακόμα και αν πρόκειται για πολύ δυσάρεστα γεγονότα.
Το να αποκτήσετε επίγνωση αυτής της συνήθειας είναι το πρώτο βήμα για να την αντιμετωπίσετε. Θυμηθείτε ότι δεν είναι κακό να είστε ενημερωμένοι, αλλά είναι σημαντικό να προστατεύετε και την ψυχική σας υγεία.
Photo by Freepik
Το άρθρο αυτό, αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Feraspis Blog. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση ελεύθερα, αλλά απαραίτητα με την συμπερίληψη ενός συνδέσμου που να οδηγεί σε αυτό το άρθρο που αποτελεί και την πηγή. {alertWarning}